d  e      d  e  r  d  e      s  t  a  p  

Het beoefenen van de Derde Stap is als het openen van een deur die klaarblijkelijk gesloten en vergrendeld is. Al wat wij nodig hebben is een sleutel en de beslissing om de deur open te gooien.

Er is maar één sleutel en die heet bereidheid. Eens dat die deur door bereidheid ontsloten wordt opent ze zich bijna vanzelf. Kijken wij dan binnen, dan zien wij een pad met daarnaast een bord: "Dit is de weg naar een geloof dat werkt".

Bij de eerste twee stappen dachten wij na. Wij zagen in dat wij machteloos stonden tegenover de alcohol, maar wij bemerkten dat een zekere vorm van geloof, al is het slechts in AA, voor iedereen mogelijk is.

Deze vaststellingen eisten van ons geen actie, alleen aanvaarding.

De Derde Stap daarentegen vraagt, zoals elk der volgende stappen, affirmatieve daden. Alleen door daden kunnen wij immers de eigenzinnigheid opruimen die de komst van God, of zo ge wilt van een Hogere Macht, in ons leven heeft belet. Geloof is heel zeker noodzakelijk, maar geloof alleen is niet genoeg. Wij kunnen geloof hebben en toch God uit ons leven verwijderd houden. Daarom is ons probleem juist: hoe en met welke middelen wij Hem kunnen binnenlaten. De Derde Stap is onze eerste poging om dit te doen. In feite zal de doeltreffendheid van heel het AA-programma afhangen van de mate waarin wij goed en eerlijk geprobeerd hebben tot een beslissing te komen om "ons leven en onze wil toe te vertrouwen aan de hoede van God" (God zoals wij persoonlijk Hem opvatten).

Voor elke beginneling, die alleen gelooft in tijdelijke en praktische belangen, lijkt deze stap moeilijk en zelfs onmogelijk. Op welke manier kan iemand, hoe hard hij ook zijn best wil doen, zijn wil en zijn leven overgeven aan de hoede van God , zoals hij die persoonlijk aanvaardt? Wij, die het zelf probeerden - en met evenveel twijfel en achterdocht als u - kunnen getuigen dat letterlijk iedereen ermee kan beginnen. En wij voegen er aan toe: er is alleen maar een begin vereist, hoe schuchter dat begin ook mag zijn. Eens dat wij met de sleutel van de bereidheid de deur op een kier openen, zullen wij ondervinden dat wij ze altijd opnieuw iets verder kunnen opendoen.

Hoewel onze eigenzinnigheid de deur opnieuw kan dichtklappen, wat meermaals gebeurt, toch zal ze terug kunnen geopend worden zodra we terug bereidwillig zijn.

Wellicht klinkt dat allemaal geheimzinnig en onwaarschijnlijk. Zoiets als de relativiteitstheorie van Einstein of als een stelling van de nucleaire wetenschappen. Toch is het dat niet. Hoe gebeurt dat in de praktijk? Elke man of vrouw die bij AA komt en denkt er te blijven, heeft zonder het zelf te beseffen het begin van de Derde Stap gezet. Heeft niet ieder van hen, voor wat de drank betreft, besloten zijn of haar leven toe te vertrouwen aan de hoede, de bescherming en de leiding van AA?

Wij waren reeds bereid ons eigen inzicht en ideeën over het alcoholprobleem overboord te gooien en te aanvaarden wat AA ons voorstelde. Elke nieuweling, die van goede wil is, voelt ongetwijfeld aan dat AA de enige veilige haven is voor het zinkend schip dat hij geworden was. Wanneer dat niet "zijn wil en zijn leven aan een nieuw-ontdekte Voorzienigheid toevertrouwen" is, wat is het dan wel?

Veronderstel echter dat uw instinct zich hier nog steeds tegen verzet (en dat zal het ongetwijfeld) en aanvoert: "Voor wat de alcohol betreft, vrees ik inderdaad dat ik afhankelijk ben van AA, maar in alle andere kwesties moet ik onafhankelijk blijven. Ik wil geen nulliteit worden. Wat zal er van mijn persoonlijkheid geworden indien ik mijn wil en mijn leven blijf toevertrouwen aan iets of iemand anders? Dan voel ik mij lijk de gaten in de kaas!"

Natuurlijk is dat het gewone proces, waarin instinct en logica ons egoïsme proberen te verdoezelen en op die manier onze geestelijke ontwikkeling proberen te belemmeren. Het ergst van al is dat deze manier van denken niet echt rekening houdt met de feiten. En de feiten zijn deze: Hoe meer wij op een Hogere Macht steunen, hoe meer wij werkelijk onafhankelijk zijn. Daarom is de afhankelijkheid die AA voorhoudt precies het middel om echt vrij van geest te worden.

Kijk maar eens even hoe het in het alledaags leven met de afhankelijkheid gesteld is. Je schrikt ervan wanneer je merkt dat we werkelijk van alles afhankelijk zijn en dat wij ons daar helemaal niet van bewust zijn.

Elk modern huis bezit elektriciteit, die kracht en licht levert. Wij zijn opgetogen over dit soort afhankelijkheid en wij hopen maar dat niets ooit de stroom zal afsnijden. Door onze afhankelijkheid tegenover dit wetenschappelijk wonder te aanvaarden voelen wij ons persoonlijk veel onafhankelijker. Niet alleen zijn we zelfstandiger, maar tevens voelen wij ons veel comfortabeler en veilig. De kracht komt juist daar waar wij ze nodig hebben. Die vreemde energie, de elektriciteit, die zo weinig mensen begrijpen, komt stil en zeker onze dagelijkse noden tegemoet, zelfs de meest hopeloze. Vraag het maar eens aan een polio-patiënt, die in een stalen long ligt en die volledig op een motor vertrouwt om te kunnen ademen.

Wanneer het echter om onze mentale en emotionele onafhankelijkheid gaat, dan gedragen wij ons plots heel anders. Met welke aandrang eisen wij niet voor onszelf het recht op om te beslissen wat wij zullen denken en hoe wij zullen handelen? Oh ja! Wij wegen pro en contra tegen mekaar af. Wij zullen beleefd luisteren naar de raad van andere mensen, maar al de beslissingen willen wij zelf nemen. Niemand mag zich met onze persoonlijke onafhankelijkheid bemoeien. Bovendien denken wij niemand ten volle te kunnen vertrouwen. Wij zijn ervan overtuigd dat onze intelligentie, gesterkt door onze wilskracht, ons innerlijk leven perfect kan beheersen en ons succes verzekert in de wereld waarin wij leven.

Deze moedige filosofie, waarbij ieder mens voor God speelt, klinkt goed met woorden, maar zij moet eerst de vuurproef van de praktijk nog doorstaan. Wat is ze in werkelijkheid waard? Eén blik in de spiegel zou voor elke alcoholist een voldoende antwoord moeten zijn.

Is zijn spiegelbeeld te lelijk om naar te kijken (wat het gewoonlijk is) dan kan hij eerst eens naar de resultaten kijken, die gewone mensen van hun zelfgenoegzaamheid oogsten.

Waar men ook kijkt, ziet men mensen, vervuld met toorn en vrees, die de maatschappij verdelen in twist en tweedracht. Elke partij zegt tot de andere: "Wij hebben gelijk en gij zijt verkeerd". Iedere dergelijke drukkingsgroep zal, wanneer ze sterk genoeg is, eigengerechtigd haar wil aan de anderen opdringen. Hetzelfde gebeurt overal tussen de mensen onderling.

De som van al die grote inspanningen is: minder vrede en minder broederschap dan tevoren.

De filosofie van de zelfgenoegzaamheid werpt geen goede vruchten af. In feite is het een alles-vernielende wervelwind, die alleen maar puinen achterlaat.

Daarom mogen wij, alcoholisten, ons gelukkig prijzen. Ieder van ons is reeds, op bijna fatale wijze, slachtoffer van zijn eigenzinnigheid geweest en heeft er voldoende onder geleden om naar iets beters te willen zoeken. Het is bijgevolg veeleer door omstandigheden dan door deugdzaamheid of verdienste dat we naar AA gedreven werden, onze nederlaag erkenden, een eerste zwak geloof verwierven, en nu bereid zijn te beslissen onze wil en ons leven toe te vertrouwen aan de hoede van een Hogere Macht.

Wij weten dat het woord "afhankelijkheid" voor vele psychiaters en psychologen even onaangenaam klinkt als voor vele alcoholisten. Wij zijn er ons, evengoed als deze mensen, van bewust dat er verkeerde vormen van afhankelijkheid bestaan. Vele ervan kennen wij uit eigen ondervinding. Geen enkele volwassen man of vrouw mag bijvoorbeeld te sterk emotioneel van een ouder afhankelijk zijn. Zij moeten reeds vroeg zelfstandig leren staan en, zo dit niet gebeurde, wordt het tijd dat zij wakker worden. Juist deze vorm van verkeerde afhankelijkheid is er de oorzaak van dat dat menig opstandige alcoholist overhaast tot het besluit kwam dat elke vorm van afhankelijkheid erg schadelijk was. Betrouwen op een AA-groep of op een Hogere Macht heeft echter nog geen negatieve resultaten opgeleverd.

Toen de tweede wereldoorlog uitbrak moest dit geestelijk principe de vuurproef doorstaan. Vele AA'ers vervoegden hun eenheden over heel de wereld verspreid. Zouden zij in staat zijn de discipline te aanvaarden, de vuurdoop te doorstaan en de eentonigheid en de miserie van de oorlog te verdragen? Zou het soort afhankelijkheid dat zij bij AA hadden leren kennen, hen er door helpen? Het lukte! Er waren zelfs minder schuifpartijen en emotionele drinkgelagen dan bij de AA'ers thuis. Zij waren evenveel waard als de andere soldaten en konden evenveel verdragen. Zowel in Alaska als op het bruggehoofd van Salerno-Beach heeft de overgave aan een Hogere Macht hen geholpen. Ver van een zwakheid te zijn, was deze afhankelijkheid hun voornaamste bron van sterkte.

Op welke manier kan nu iemand die bereidwillig is, zijn wil en zijn leven toevertrouwen aan de hoede van een Hogere Macht? Wij zagen reeds dat hij hiermee begon toen hij volledig op AA betrouwde om zijn alcoholprobleem op te lossen. Thans komt hij echter tot de overtuiging dat er nog andere problemen op te lossen vallen, waarvan sommigen niet opgelost geraken, hoeveel moed en persoonlijke beslistheid hij ook aan de dag legt. Zij wijken niet. Dat maakt hem wanhopig, ongelukkig, en bedreigt zijn pasgevonden nuchterheid. Onze vriend lijdt nog altijd onder de wroeging en de schuld van gisteren. Hij wordt overweldigd door bitterheid, wanneer hij denkt aan diegenen die hij benijdt en haat. Zijn financiële onzekerheid maakt hem ziek. Hij raakt in paniek wanneer hij eraan denkt hoe de alcohol alle bruggen naar de veiligheid achter hem heeft opgeblazen. En hoe zal hij ooit de liefde van zijn familie herwinnen? Zijn moed alleen en zijn eigen wil kunnen het niet aan zonder hulp. Nu, meer dan ooit, moet hij op iets of iemand kunnen steunen.

In het begin is die "iemand" waarschijnlijk zijn beste AA-vriend. Hij vertrouwd op diens verzekering dat zijn vele zorgen, die nu meer acuut zijn omdat hij geen alcohol kan gebruiken om zich te verdoven, ook kunnen opgelost worden.

Natuurlijk wijst de sponsor er onze vriend op dat zijn leven nog steeds stuurloos is, zelfs al is hij nuchter, en dat hij nog maar pas met zijn AA-programma begonnen is.

Een langere tijd nuchter zijn bracht de erkenning van ons alcoholisme met zich mee; enkele vergaderingen bijwonen is heel goed, maar men is nog ver van een blijvende nuchterheid en een tevreden, nuttig leven. Daarvoor dienen juist de overblijvende stappen van het AA-programma. Alleen een besliste en voortdurende beoefening van deze stappen, ze tot een levenswijze maken, kan het zo begeerde resultaat opleveren.

Dan wordt de nieuweling voorgehouden dat de andere stappen van het AA-programma alleen met succes kunnen worden toegepast zo wij de Derde Stap beslist en volhardend willen zetten. Deze verklaring zal de nieuwelingen verrassen vermits dezen niets anders ondervonden dan een voortdurende nederlaag, zodanig dat bij hen de overtuiging groeide dat de menselijke wil niets waard is. Zij raakten er terecht van overtuigd dat de vele problemen buiten de alcohol niet opgelost worden, zo zij alleen op eigen kracht steunen. Nu blijkt echter ineens dat er wel zekere zaken zijn, die alleen het individu kan doen. Hij moet alleen, en in zijn speciale situatie, de kwaliteit van zijn bereidheid verbeteren. Is dat gebeurd, dan is hij nog steeds de enige die kan beslissen of hij zich al dan niet voor iets wil inspannen. Dat proberen te doen is een daad van eigen wil. Ieder van de Twaalf Stappen vergt een volgehouden en persoonlijke inspanning om naar hun principes - en wij zijn ervan overtuigd ook naar Gods wil - te leven.

Het is maar wanneer wij onze wil proberen af te stemmen op de wil van God dat wij hem juist beginnen te gebruiken. Dat was voor ieder van ons een wonderlijke openbaring. Heel onze miserie was voortgekomen uit het verkeerd aanwenden van onze wilskracht. Wij hebben getracht er onze moeilijkheden mee te lijf te gaan, inplaats van te proberen ze in overeenstemming te brengen met Gods wil voor ons.

Dat langzamerhand mogelijk maken is het doel van de Twaalf Stappen van AA en de Derde Stap opent de deur. Eens dat wij met deze gedachten vertrouwd zijn is het werkelijk gemakkelijk met de Derde Stap te beginnen. Telkens wanneer zich emotionele moeilijkheden of momenten van onbeslistheid voordoen, kunnen wij eventjes pauzeren, vragen om rust, en in de stilte eenvoudig zeggen: "God, geef me de sereniteit om de dingen te aanvaarden die ik niet kan veranderen; de moed om te veranderen wat ik wel kan, en de wijsheid om die twee uit mekaar te houden. Uw wil en niet de mijne geschiede."